Facebook Instagram
Ελληνικά Ελληνικά English English 0 Παρασκευή, 6 Δεκεμβρίου 2024
Αναζήτηση:
Γεωπάρκο Τροόδους
Κέντρο Επισκεπτών Γεωπάρκου Τροόδους
Γεωλογικές Διαδρομές
Τα Γεωπάρκα της Unesco (GGN)
Το Παγκόσμιο Γεωπάρκο
Ελληνικό Φόρουμ Γεωπάρκων
Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων
Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων UNESCO
Μνημεία Παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO
Συνοδοί Γεωπάρκου
Δίκτυο Επιχειρήσεων Γεωπάρκου
Το έργο
Τα Νέα μας
Πολυμέσα
Εκδηλώσεις
Επικοινωνία


Το Παγκόσμιο Γεωπάρκο



Η γένεση της Κύπρου είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη γένεση και ανύψωση της οροσειράς του Τροόδους, που ήταν το αποτέλεσμα μιας σειράς μοναδικών και πολύπλοκων γεωλογικών διεργασιών, που κατέστησαν την Κύπρο γεωλογικό πρότυπο για τους γεωεπιστήμονες όλου του κόσμου και συνέβαλαν στην καλύτερη κατανόηση της εξέλιξης των ωκεανών και του πλανήτη μας γενικότερα. Αναφέρεται χαρακτηριστικά, ότι οι κάτοικοι της Κύπρου και οι ξένοι επισκέπτες δεν μπορούν να υποψιασθούν, ότι η δασώδης κορυφή του Τροόδους είναι το βαθύτερο στρώμα ενός κομματιού ωκεάνιου φλοιού, καθώς και του ανώτερου μανδύα της γης. Με άλλα λόγια, ένα οφιολιθικό σύμπλεγμα, που σχηματίστηκε πριν από 90 εκατομμύρια χρόνια 8.000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

 

Το Παγκόσμιο  Γεωπάρκο Τροόδους της Unesco, βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της Κύπρου και η έκτασή του ανέρχεται γύρω στα 137.000 εκτάρια ή 1147 km2 και καταλαμβάνει περίπου το 45% της συνολικής έκτασης της οροσειράς του Τροόδους και το 15% της συνολικής έκτασης της Κύπρου.

Εκτείνεται στα ανατολικά από τα χωριά Μιτσερό, Αγιά Μαρίνα και Ποτάμι, στα βόρεια από τα Κατύδατα μέχρι τον Κάμπο της Τσακκίστρας, στα δυτικά μέχρι τον Σταυρό της Ψώκας και το Βουνί της Παναγιάς και στα νότια και νοτιοδυτικά από τα Βρέτσια, Άγιο Νικόλαο, Μανδριά, Παπούτσα και Άγιο Επιφάνειο. Διοικητικά εμπίπτει σε τρεις επαρχίες, της Λευκωσίας, Πάφου και Λεμεσού και καλύπτει την υψομετρική ζώνη από 300m έως τη ψηλότερη κορυφή της Κύπρου τη Χιονίστρα με υψόμετρο 1952m. Περιλαμβάνει 110 οικισμούς με συνολικό πληθυσμό περίπου 25000 κατοίκων.

 

Ο χώρος του Γεωπάρκου Τροόδους συνδυάζει τη συναρπαστική τoπική γεωλογία με το μοναδικό φυσικό περιβάλλον του Τρόοδους, τη μακρόχρονη ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών καθώς και τα τυπικά ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις του ντόπιου πληθυσμού.

 

 

 

 


 

  • Τι είναι ένα Παγκόσμιο Γεωπάρκο;

Ένα παγκόσμιο Γεωπάρκο είναι ένας ενιαίος χώρος με γεωλογική κληρονομιά εξέχουσας σημασίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Το σύνθημα των Παγκόσμιων Γεωπάρκων είναι «Γιορτάζοντας την κληρονομιά της Γης, προστασία και διατήρηση των τοπικών κοινοτήτων».

 

Τα Γεωπάρκα δημιουργούνται για τους ανθρώπους (κατοίκους και επισκέπτες) και για την εξερεύνηση και ανάδειξη των δεσμών των ανθρώπινων κοινοτήτων με τη Γη. Οι διαδικασίες λειτουργίας και εξέλιξης του πλανήτη έχουν διαμορφώσει ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας, αυτό που είμαστε: τις πρακτικές μας στην γεωργία, τα δομικά υλικά και τις μεθόδους κατασκευής των σπιτιών μας, ακόμη και τη μυθολογία, τη λαογραφία και τις λαϊκές/προφορικές παραδόσεις. Ως εκ τούτου, τα Παγκόσμια Γεωπάρκα συμμετέχουν σε μια σειρά από δραστηριότητες για τη μελέτη και την ανάδειξη των δεσμών ανάμεσα στους ανθρώπους και τη Γη. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, Παγκόσμια Γεωπάρκα αναπτύσσουν ισχυρούς δεσμούς με τους ανθρώπους των Τεχνών, αξιοποιώντας έτσι τα εκπληκτικά αποτελέσματα που μπορεί να αποδώσει η συνέργεια Επιστήμης και Τεχνών.

 

Ένα Γεωπάρκο δεν αφορά μόνο τη Γεωλογία:

 

«Τα Παγκόσμια Γεωπάρκα είναι κάτι περισσότερο από τα πετρώματα τους»

 

«Τα Γεωπάρκα είναι για τους ανθρώπους»

 

Ενώ ένα Γεωπάρκο καλείται να αποδείξει ότι αποτελεί γεωλογική κληρονομιά εξέχουσας σημασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, παράλληλα έχει ως σκοπό του να διερευνήσει, να αναπτύξει και να αναδείξει τη σχέση μεταξύ της γεωλογικής κληρονομιάς και όλων των άλλων πτυχών της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής.

 

Ως ιδέα, αφορά την επανασύνδεση των ανθρώπινων κοινωνιών με τον πλανήτη γη και τον εορτασμό της μακραίωνης ιστορίας του (4600 εκατομμύρια χρόνια), που έχει διαμορφώσει κάθε πτυχή της ζωής και της κοινωνίας μας.

 

Τα Γεωπάρκα αξιοποιούν αυτή την κληρονομιά για την κατανόηση και την αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων που η κοινωνία αντιμετωπίζει, στο πλαίσιο του δυναμικού πλανήτη στον οποίο ζούμε (ένας πλανήτης ο οποίος υπόκειται σε αλλαγές).

 

Αν και ο ορισμός Γεωπάρκα δεν προσδίδει ιδιαίτερο νομικό καθεστώς, εντούτοις, τα σημαντικά σημεία/χώροι εντός ενός Γεωπάρκου πρέπει να προστατεύονται, κατά περίπτωση, σύμφωνα με την τοπική, περιφερειακή ή εθνική νομοθεσία.

 

Τα Γεωπάρκα ως ιδέα, συνδυάζουν τη διατήρηση (conservation), με τη βιώσιμη ανάπτυξη (sustainable development) και τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων (community involvement). Ως αποτέλεσμα αυτών των πλεονεκτημάτων, τα τελευταία χρόνια ένας αυξανόμενος αριθμός κρατών μελών της UNESCO έχει προχωρήσει στην ανάπτυξη Εθνικών και Παγκόσμιων Γεωπάρκων. Ανάμεσα σε άλλα, τα Γεωπάρκα μπορούν και συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με διάφορους γεωλογικούς κινδύνους (όπως για παράδειγμα ηφαιστειακές εκρήξεις, σεισμοί, τσουνάμι, κατολισθήσεις, κλπ), στην από κοινού με τις τοπικές κοινωνίες προετοιμασία στρατηγικών μετριασμού και διαχείρισης καταστροφών, στη διατήρηση αρχείων των κλιματικών αλλαγών του παρελθόντος, στην εκπαίδευση για την τρέχουσα αλλαγή του κλίματος, στην υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών για την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην αξιοποίηση των καλών προτύπων του «πράσινου τουρισμού».

 

Επίσης, τα Γεωπάρκα συμβάλλουν στην ενημέρωση σχετικά με την αειφόρο χρήση και σημασία των φυσικών πόρων (είτε αυτοί εξορύσσονται είτε υπάρχουν πάνω στη γη) και προωθούν τον σεβασμό για το φυσικό περιβάλλον και την ακεραιότητα του τοπίου.

 

  • Γεωπάρκα και Εκπαίδευση

Απαραίτητη προϋπόθεση για συμμετοχή στο Παγκόσμιο Δίκτυο είναι τα Γεωπάρκα να αναπτύσσουν και να διατηρούν εκπαιδευτικά προγράμματα σε διάφορα επίπεδα, με σκοπό τη διάδοση της γνώσης για τη γεωλογική, φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής. Πολλά Γεωπάρκα προσφέρουν εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία ή ειδικές δραστηριότητες για παιδιά, τυπική και μη-τυπική εκπαίδευση για ενήλικες και άτομα τρίτης ηλικίας καθώς και κατάρτιση στους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι με τη σειρά τους μπορούν να διδάξουν άλλους.

 

  • Γεωπάρκα και Επιστήμες

Τα Γεωπάρκα αποτελούν ειδικές περιοχές με γεωλογική κληρονομιά ή γεωποικιλότητα παγκόσμιας σημασίας. Ενθαρρύνεται η συνεργασία με ακαδημαϊκά ιδρύματα και η ενεργή συμμετοχή σε ερευνητικές δραστηριότητες που αφορούν τις Γεωπιστήμες αλλά και άλλες ειδικότητες, ανάλογα με την περίσταση, προάγοντας έτσι τις γνώσεις μας για τη Γη και τις διαδικασίες λειτουργίας και εξέλιξης του πλανήτη.

 

Ένα Παγκόσμιο Γεωπάρκο δεν πρέπει να λειτουργεί ως Μουσείο αλλά ως ζωντανό εργαστήρι που παρέχει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ασχοληθούν με τις επιστήμες, είτε σε ακαδημαϊκό και ερευνητικό επίπεδο, είτε στο επίπεδο της απλής περιέργειας ενός επισκέπτη-περιηγητή.  Επίσης, ένα Παγκόσμιο Γεωπάρκο πρέπει να δίνει ιδιαίτερη σημασία ώστε να μην αποξενώνει το ευρύ κοινό από τις επιστήμες και να αποφεύγει τη χρήση τεχνικών όρων και εν γένει της τεχνικής-επιστημονικής γλώσσας σε πίνακες ανακοινώσεων, φυλλάδια, χάρτες και βιβλία που απευθύνονται στο ευρύ κοινό. Γεωπάρκα και Πολιτισμός.

 

  • Γεωπάρκα και Γυναίκες 

Πολλά Παγκόσμια Γεωπάρκα δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην ενδυνάμωση των γυναικών είτε μέσω στοχοθετημένων προγραμμάτων απασχόλησης και κατάρτισης είτε μέσω της ανάπτυξης των γυναικείων συνεταιρισμών. Τα Παγκόσμια Γεωπάρκα μπορούν να αποτελέσουν πλατφόρμα για την ανάπτυξη, επέκταση και εκσυγχρονισμό μονάδων οικοτεχνίας, χειροτεχνίας, παραγωγής ειδών παραδοσιακής τέχνης και προϊόντων της βιοτεχνίας τροφίμων. Σε κάποια Γεωπάρκα, οι γυναικείοι συνεταιρισμοί προσφέρουν επίσης υπηρεσίες αγροτουριστικών καταλυμάτων για τους επισκέπτες, μια δραστηριότητα που μπορεί να επιφέρει επιπλέον έσοδα στις γυναίκες, στους τόπους διαμονής τους και με βάση τους δικούς τους όρους.

 

  • Γεωπάρκα και Αειφόρος Ανάπτυξη

 Ακόμη και αν μια περιοχή έχει εξαιρετική και παγκοσμίου φήμης και σημασίας γεωλογική κληρονομιά, δεν μπορεί να είναι Παγκόσμιο Γεωπάρκο, εκτός εάν η περιοχή έχει συγκεκριμένα σχέδια για τη βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινοτήτων. Η ανάπτυξη αυτή μπορεί να λάβει τη μορφή του βιώσιμου τουρισμού, δηλαδή μια μορφή ήπιου, εναλλακτικού τουρισμού, μέσα από την ανάπτυξη περιπατητικών, ορειβατικών ή ποδηλατικών μονοπατιών, την εκπαίδευση και ενεργοποίηση των τοπικών πληθυσμών για να μπορούν να λειτουργούν ως οδηγοί-ξεναγοί και την ενθάρρυνση όσων προσφέρουν καταλύματα να ακολουθούν τα διεθνή πρότυπα και περιβαλλοντικές πρακτικές λειτουργίας. Επίσης, άλλοι τρόποι μπορεί να αφορούν τη συνεργασία με τον τοπικό πληθυσμό και τον σεβασμό του παραδοσιακού τρόπου ζωής των ανθρώπων της περιοχής, με έναν τέτοιο τρόπο ώστε να τους ενδυναμώνει, κάνοντας απόλυτα σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα τους.